АХБОР (75)
19-уми ноябри соли 2025 мулоқоти Раиси Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Сайдулло Хайруллоев бо Сафири фавқулода ва мухтори Ҷумҳурии Қазоқистон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Валихан Туреханов доир гардид.
Дар вохӯрӣ муовини раиси Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Иброҳим Абдуллозода, раиси Ҷамъияти дӯстии «Тоҷикистон – Қазоқистон» Абдуғаффор Абдуҷаббор, котиби масъули ҷамъият Картан Қурбанова, сармуҳаррири маҷаллаи «Дӯстӣ» Наҷмиддин Зайниддинзода иштирок намуданд.
Сайдулло Хайруллоев дар оғоз Сафири фавқулода ва мухтори Ҷумҳурии Қазоқистон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Валихан Турехановро бо ташрифаш шодбош гуфта, оид ба фаъолияти ҷамъият, робитаҳои он бо Сафорати Ҷумҳурии Қазоқистон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, дурнамои ҳамкориҳои дучониба ва бисёрҷониба дар соҳаҳои маориф, илм, фарҳанг маълумоти мухтасар дод.
Сафири фавқулода ва мухтори Ҷумҳурии Қазоқистон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Валихан Туреханов низ изҳор дошт, ки муносибатҳои дипломатии ҳар ду давлат дар сатҳи ниҳоят баланд қарор дошта, минбаъд барои таҳкими робитаҳои гуногунҷабҳа дар ҳама арсаҳои барои ҳар ду ҷониб манфиатбахш талош хоҳад кард.
Баррасии вазъи соҳаи маориф, хусусан фаъолияти муассисаҳои таҳсилоти умумии ақаллиятҳои миллии ҳар ду кишвар, таъмини онҳо ба адабиёти таълимӣ, табодули донишҷӯён дар муассисаҳои таҳсилоти олӣ аз масъалаҳои дигаре буд, ки мавриди муҳокимаи ҷонибҳо қарор гирифт.
Дар фарҷоми мулоқот ҷонибҳо ҳавасмандии хешро ҷиҳати рушду густариши бештари ҳамкорӣ миёни Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ ва Сафорати Ҷумҳурии Қазоқистон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон изҳор намуданд.
РӮНАМОИИ КИТОБ ОИД БА ҚАРЛУҒҲО ВА РОБИТАҲОИ ЭТНИКИЮ ФАРҲАНГИИ ОНҲО БО ТОҶИКОНИ МОВАРОУННАҲР
18 ноябри соли 2025 дар Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ рӯнамоии китоби «Карлуки социально-политическая история карлуков VII – XIII вв и их этнокультурная связь с таджиками Мавереннахра» баргузор гардид.
Ҷаласаро раиси Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Сайдулло Хайруллоев оғоз бахшида, рӯзнома ва ҳайати меҳмононро муаррифӣ намуд. Номбурда изҳор дошт, ки дар замони соҳибистиқлолии Ҷумҳурии Тоҷикистон робита бо ақаллиятҳои миллӣ ҷавҳари асосии муносибатҳои ҷамъиятиро ташкил дода, аз нигоҳи мансубияти миллӣ, забон, ҳифзи анъанаву расму оин, ақаллиятҳои миллӣ таҳти ҳимояи давлат қарор доранд.
Сипас, директори Бунёди фарҳангии халқҳои турк – «Дунёи Турон», узви Ассамблеи умумиҷаҳонии халқҳои турк Карлин Махпиров оид ба робитаҳои дӯстӣ бо ақаллиятҳои миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон суханронї карда, аз нақши Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ дар тақвияти ин робитаҳо тавсиф намуд.
Дар идома котиби масъули Фонди ҷамъиятии «Халлухиён», муаллифи китоби «Карлуки социально-политическая история карлуков VII – XIII вв и их этнокультурная связь с таджиками Мавереннахра» Раҳмоил Сафаров оид ба муҳтавои китоби мавриди назар мухтасар маълумот дод. Номбурда изҳор дошт, ки намояндагони сершумори мардуми қарлуғ узви ҷудонопазири ҷамоаи Тоҷикистони соҳибистиқлол мебошанд. Онҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷамъияти қарлуғҳоро бо Фонди ҷамъиятии «Халлухиён» таҳти рақами ягонаи мушаххас 0419018345 аз 28-уми декабри соли 2012 таъсис додаанд, ки аз ҷониби мақомоти дахлдор ба расмият дароварда шудааст.
Мақсади асосии ҷамъият мусоидат намудан ба ҳифз, рушд ва тарғиби мероси мадании қарлуғҳо мебошад. Ҷамъияти қарлуғҳои Тоҷикистон узви фаъоли Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ буда, дар ҳамкории наздик тӯли фаъолияташ як қатор корҳои назаррасро, ки дӯстиву рафоқат ва суботу амониро дар кишвари азизамон тараннум мекунанд, аз қабили иштироки фаъолона дар корҳои ҷамъиятӣ, ташкили шабиншиниҳо, рӯзҳои ёдбуд, тантанаҳо, гузаронидани чорабиниҳои оммавӣ-фарҳангӣ, чопи китоб ва дигар нашрияҳо анҷом додааст, изҳор дошт Раҳмоил Сафаров.
Дар идома пажуҳишгар, узви «Ҷамъияти дӯстии «Тоҷикистон – Покистон» Мирсаид Раҳмонов, роҳбари раиси Ҷамъияти қазоқони Тоҷикистон «Байтерек» Зауре Саминова ва Раиси Ташкилоти ҷамъиятии «Кумитаи сулҳу ризоияти миллии Тоҷикистон» Латофат Шарипова роҷеъ ба робитаҳои дӯстиву фарҳангии намояндагони халқиятҳои Тоҷикистону Қазоқистон суханронӣ намуданд.
Дар охир раиси Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Сайдулло Хайруллоев барои таҳкими дӯстӣ аз ҷониби директори Бунёди фарҳангии халқҳои турк – «Дунёи Турон» Карлин Махпиров бо медали «Дӯстлик» сарфароз гардонида шуд.
БАРРАСИИ МАСЪАЛАҲОИ МАРБУТ БА АҚАЛЛИЯТҲОИ МИЛЛИИ ҚАЗОҚТАБОР
14-уми ноябри соли 2025 муовини раиси Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Иброҳим Абдуллозода директори Бунёди фарҳангии халқҳои турк – «Дунёи Турон», узви Ассамблеи умумиҷаҳонии халқҳои турк Карлин Махпировро ба ҳузур пазируфт.
Дар вохӯрӣ роҳбари шуъбаи нашриёти «Мектеп» Раҳметҷан Хоҷамбердиев, котиби масъули Ҷамъияти дӯстии «Тоҷикистон – Қазоқистон» Каржан Қурбанова, мудири шуъбаи раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Файзулло Тиллоев, котиби масъули Фонди љамъиятии «Халлухиён» Сафаров Раҳмоил ва муҳиррири маҷаллаи «Дӯстӣ» Фаридуни Умарбек ширкат намуданд.
Зимни мулоқот ҷонибҳо оид робитаҳои фарҳангии тоҷикон ва қазоқҳо, вазъи ақаллиятҳои миллии ҳар ду кишвар, таърих, урфу одат ва анъанаҳои деринаи онҳо мубодилаи афкор намуданд.
Пас аз мулоқот ҷонибҳо аз Ҷамъияти қазоқон «Байтерек» дар шаҳри Душанбе боздид намуда, ба фаъолияти он аз наздик шинос гардиданд.
Зимни боздид роҳбари Ҷамъияти қазоқон «Байтерек» дар Тоҷикистон Зауре Саминова иттилоъ дод, ки ҷамъияти мазкур соли 2006 таъсис ёфта, ҳадафи он муттаҳид кардани ақаллиятҳои миллии қазоқистонӣ ва расонидани ёрмандӣ дар ҳалли аксар масъалаҳои ҳалталаб ба онҳо мебошад.
Номбурда изҳор дошт, ки дар баробари ривоҷ додани дипломатияи мардумӣ, ташкили чорабиниҳои фарҳангӣ барои ақаллиятҳои миллии аз Қазоқистон дар шаҳру ноҳияҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон зиндагидошта, ҳамзамон самти дигари фаъолияти онҳоро таълими забон ва анъанаҳои мардуми қазоқ барои ин гурӯҳи шаҳрвандон ташкил медиҳад.
4-уми ноябри соли 2025 мулоқоти Раиси Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Сайдулло Хайруллоев бо Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Мардумии Чин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Го Жиҷун доир гардид.
Дар вохӯрӣ муовини раиси Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Иброҳим Абдуллозода, раиси Ҷамъияти дӯстии «Тоҷикистон – Чин» Қурбонзода Рухшона, сармуҳаррири маҷаллаи «Дўстӣ» Зайниддинзода Наҷмиддин ва кормандони Сафорати Ҷумҳурии Мардумии Чин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намуданд.
Сайдулло Хайруллоев дар оғози суҳбат Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Мардумии Чин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Го Жиҷунро бо ташрифаш шодбош гуфта, изҳор дошт, ки бо шарофати сиёсати хирадмандонаи роҳбарони ду кишвар – Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва Раиси Ҷумҳурии Мардумии Чин муҳтарам Си Ҷинпин ҳамкориҳои стратегии ду кишвар дар сатҳи сифатан нав роҳандозӣ гардиданд. Сипас бо итминон иброз доштанд, ки тайи солҳои барқарории муносибатҳои дипломатӣ миёни Тоҷикистон ва Чин ҳамкории мутақобилан судманд дар соҳаҳои гуногун хеле васеъ ба роҳ монда шуда, минбаъд низ бо талошу фаъолияти самарабахш ҷиҳати такони тоза бахшидан ба муносибатҳои шарикии ду кишвари ҳамсоя дар арсаҳои гуногуни ҳамкорӣ талош хоҳанд кард.
Ҳамзамон, раиси Ҷамъияти дӯстии «Тоҷикистон – Чин» Қурбонзода Рухшона доир ба фаъолияти ҷамъияти номбурда, робитаҳо дар самти таблиғи фарҳанг, санъат, забономӯзӣ, сайёҳӣ миёни ду кишвари ҳамсоя маълумот дод. Мавсуф барои баргузории чорабиниҳои гуногуни фарҳангию омӯзишӣ аз нақши Донишкадаи таълимию фарҳангии Конфутсийи назди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон ва дигар муассисаҳои таҳсилоти олии касбӣ ёдовар шуд. Зикр гардид, ки айни ҳол дар 30 муассисаи таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон омӯзиши забони чинӣ ба роҳ монда шудааст.
Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Мардумии Чин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Го Жиҷун низ зимни ташаккур аз пазироии самимӣ, нахуст таассуроташро аз ошноӣ бо фарҳангу тамаддуни ғановатманди миллати тоҷик, боздид аз осорхона ва мавзеъҳои таърихиву сайёҳии Ҷумҳурии Тоҷикистон баён дошта, дар илова таҳкими бештари муносибати гуногунҷанбаи ҳар ду кишварро таъкид намуд. Ҳамзамон ҷаноби Сафир нақши Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷиро дар самти тақвияти робитаҳои гуногунҷабҳаи ҳар ду кишвари дӯсту ҳамсоя махсус таъкид намуд.
Дар ҷараёни мулоқот маҷмуи васеи муносибатҳои дӯстию ҳамҷавории Тоҷикистону Чин, аз ҷумла ҳамкориҳо дар самтҳои фарҳанг, маориф ва дигар самтҳо мавриди баррасӣ қарор дода шуд.
Зикр гардид, ки айни замон дар муассисаҳои таълимии Ҷумҳурии Мардумии Чин зиёда аз 3500 донишомӯз (донишҷӯ, аспирант, магистрант) таҳсил доранд.
Дар фарҷоми мулоқот ҷонибҳо ҳавасмандии хешро ҷиҳати рушду густариши бештари ҳамкорӣ миёни Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ, Сафорати Ҷумҳурии Мардумии Чин дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Донишкадаи таълимию фарҳангии Конфутсии назди Донишгоҳи миллии Тоҷикистон дар соҳаҳои фарҳанг ва сайёҳӣ таъкид намуданд.
Фаридун Раҳмонзода
котиби масъули маҷаллаи “Дӯстӣ”
3 октябри соли 2025 дар Донишгоҳи байналмилалии забонҳои хориҷии Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода рӯнамоии тарҷумаи қисми якуми китоби дуҷилдаи «Забони миллат – ҳастии миллат»-и Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо забонҳои маъруфи ҷаҳон – фаронсавӣ, арабӣ, ҳиндӣ ва куриёӣ бо баргузории ҳамоиши илмӣ доир гардид.
Дар чорабинӣ муовини вазири маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон Лутфия Абдухолиқзода, муовини раиси Кумитаи иҷроияи Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон Мирзоқосим Каримзода, раиси Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Зулфиқор Гулаҳмадзода, директори Муассисаи давлатии «Китобхонаи миллӣ»-и Тоҷикистон Ҷумъахон Файзализода, Cафири фавқуллода ва мухтори Ҷумҳурии Фаронса Элза Пинёл, муовини раиси Ҷамъияти дӯстии равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Иброҳим Абдуллозода, профессорони Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Саидраҳмон Сулаймонов, Ҳабибулло Раҷабов ва Умар Сафар доир ба нақшу мавқеи забони тоҷикӣ ҳамчун забони расмии як давлати соҳибистиқлол дар осори беназири Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ибрози назар намуданд.
Зикр гардид, ки китоби мондагори Пешвои миллат ба унвони «Забони миллат – ҳастии миллат», воқеан ҳам ҳамбаста ба ифтихори миллӣ ва эҳтиром ба забони модарӣ таълиф шуда, бори дигар бо далелҳои муътамад бузургию тавоноӣ ва таърихи пуршарафи забони модарии моро собит сохтааст. Танҳо забон аст, ки дар ҳама давру замон таърихи воқеӣ ва ростини миллатро дар ҳофизаи худ нигоҳ медорад ва мо таърих ва фарҳанги куҳанбунёди хеш, матнҳои беш аз ҳазору дусадсола, эҷод ва осори ҷовидонаи садҳову ҳазорҳо бузургони суханвари тоҷикро имрӯз маҳз бо ин забони нобу шево мехонему дарк мекунем. Халқи тоҷик дар ҳама давру замон бо гӯйишу шеваи хоси забони тоҷикӣ кӯшидааст, ки забони гуфторӣ ва навишторӣ бе фосила амалкард дошта бошад.
Маврид ба ёдоварист, ки китоби «Забони миллат – ҳастии миллат»-и Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ибтикори раёсати Донишгоҳи байналмилалии забонҳои хориҷии Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода соли 2022 то имрӯз бо 7 забони тадрисшавандаи муассиса тарҷума ва нашр шудааст, ки ин иқдом воситаи муаррифии забони ғановатбору хушоҳанги мо дар арсаи ҷаҳон мебошад. Аз рӯйи нусхаи тоҷикӣ ва тарҷумаҳои он донишомӯзони донишгоҳи номбурда таълим мегиранд.
МУЛОҚОТИ САЙДУЛЛО ХАЙРУЛЛОЕВ БО САФИРИ ФАВҚУЛОДА ВА МУХТОРИ ҶУМҲУРИИ КОРЕЯ ДАР ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ҶОН СОНГ ШИК
19-уми сентябри соли 2025 мулоқоти Раиси Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Сайдулло Хайруллоев бо Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Корея дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷон Сонг Шик баргузор гардид.
Дар мулоқот раиси Ҷамъияти дўстии «Тоҷикистон – Кореяи Ҷанубӣ», ректори Донишгоҳи байналмилалии забонҳои хориҷии Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода Жило Гулназарзода, муовини раиси Ҷамъияти дўстии «Тоҷикистон – Корея» А. Наврасов, кормандони Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ И. Абдуллозода, Н. Зайниддинзода, Ф. Тиллоев, А. Азимов ва намояндагони Сафорати Ҷумҳурии Корея дар Ҷумҳурии Тоҷикистон иштирок намуданд.
Зимни мулоқот Раиси Раёсати Ҷамъияти дӯстӣ ва равобити фарҳангии Тоҷикистон бо кишварҳои хориҷӣ Сайдулло Хайруллоев аз таърихи таъсиси Ҷамъияти дўстии «Тоҷикистон – Корея» ёдовар шуда, иброз дошт, ки мулоқоти имрӯза барои таҳкими робитаҳои дӯстӣ, ҳамзамон ба роҳ мондани ҳамкориҳо дар соҳаҳои илму фарҳанг миёни ҳар ду кишвар заминаи мусоид хоҳад гузошт.
Дар навбати худ Сафири Фавқулода ва Мухтори Ҷумҳурии Корея дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Ҷон Сонг Шик омодагии худро ҷиҳати дар сатҳи боз ҳам беҳтар тақвият бахшидани муноситбатҳои фарҳангиву гуманиарӣ, ҳамкориҳои дуҷониба дар соҳаҳои илм, таҳсилот омӯзиши илмҳои дақиқ ва табиатшиносӣ изҳор намуд.
Дар ҷараёни мулоқот раиси Ҷамъияти дўстии «Тоҷикистон – Корея», ректори Донишгоҳи байналмилалии забонҳои хориҷии Тоҷикистон ба номи Сотим Улуғзода Жило Гулназарзода аз фаъолияти ҷамъият, ҳамкориҳо бо донишгоҳҳои Ҷумҳурии Корея дар самти табодули донишҷӯён, таҷрибаомӯзии омӯзгорону муҳаққиқон бо қангоатмандӣ ёдовар шуд.
Мулоқот дар сатҳи баланд баргузор гардида, таъкид гардид, ки дар оянда дар заминаи робитаҳои дуҷониба ва бисёрҷониба муносибатҳои мутақобилан судмандро тақвият хоҳанд дод.
